بصیرت از دیدگاه قرآن 3

نشانه ها یی که نباید از آن غافل شد

و اما برای اهل بصیرت نشانه هایی است که نباید از آن غافل بود. قران در سوره ق آیه 22 می گوید: « به او گفته می شود: این همان چیزی است که تو از آن غافل بودی، پس ما امروز پرده غفلت را کنار زدیم و دیدگانت امروز تیزبین و نافذ شده است.» یعنی تیزبینی و هوشیاری به بصیرت انسان کمک می کند و واقعیت ها را با حقایق هستی می سنجد و بین هست و باید ارتباط منطقی برقرار می کند.

سعی درشناخت نشانه ها باعث توانایی تشخیص آن شده و واکنش درست را نسبت به مسأله ایجاد شده به دست می دهد. در سوره توبه آیه 49 داریم: « و از ایشان کسی است که می گوید به من اجازه بده و مرا در فتنه نینداز، آگاه باشید که در فتنه افتاده اند و همانا جهنم برکافران احاطه دارد.» این آیه نشان می دهد که فتنه ها همان اندازه که انذاردهنده هستند همان اندازه نیز روشنگرند و شناخت آن ها باعث ایجاد عملکرد درست در جامعه می شود.

کوشش در فهم مسائل از منابع و ابزارهای شناختی است و خداوند نیز کسانی را که از این ابزار استفاده نمی کند مورد سرزنش قرار داده است. داشتن اطلاعات به تنهایی کفایت نمی کند و این تعقل و کوشش است که به اطلاعات ارزش و اعتبار می بخشد؛ که خداوند در سوره اعراف آیه 179 و همچنین سوره احقاف آیه 26 از آن سخن گفته است.

با شناخت داده ها و ابزارها و نشانه هایی که در قرآن نیز به آن اشاره شده اهل بصیرت در مسیر الهی و حقایق آن حرکت کرده و واقعیت ها را بر اساس آن می سنجند.

با اشاره به آیات 6 تا 8 سوره ق از نظر قرآن همه جا نشانه های حقیقت وجود دارند و اگر انسان درست به نشانه های آن نگاه کند آن ها را خواهد یافت و می تواند مسائل جامعه و اطراف خود را از طریق همین معیارها داوری و ارزیابی کند.

بصیرت و آیات متعدد

از دیگر آیاتی که در مفهوم بصیرت به ما کمک می کند آیه 16 سوره مائده است که می فرماید: «که به وسیله آن نور و کتاب خداوند هر کس را پیرو خوشنودی او باشد به راه های سلامت هدایت می کند وآن ها را به اذن خود از تاریکی‌ها به سوی نور خارج ساخته و به سوی صراط مستقیم هدایت می نماید» و باز درسوره اعراف آیه 175 و سوره طه آیه 124 اطاعت از خداوند سفارش شده است و گمراهی در مسیر او، نشان از پیروی نکردن از دستورات و اوامر الهی دارد.

نکته مهمی که از دل این آیات و بسیاری از آیات قران بر می آید؛ این است که اطاعت از خدا و پرهیزکاری وتقوی چشم دل را باز می کند و بصیرت افزا ست.

 

موانع بصیرت

الف)بی تقوایی

یکی از مهم ترین علل بی بصیرتی در جامعه بی تقوایی افراد متخصص و البته بی تخصصی افراد با ایمان است و این هر دو می تواند باعث بی بصیرتی در اجتماع و سیاست گردد.

از موانع دیگر بی بصیرتی عدم توجه به قران است که آیه 89 سوره نحل قران را باعث بصیرت می داند. و باز با توجه به خود قران باید به همه آیات و سوره های آن ایمان داشته باشیم و چنین نباشد که جایی که به نفع ماست از آن استفاده کنیم و جایی که به ضرر است قران را کنار بگذاریم چرا که خداوند در قران می فرماید: اَفَتُؤمِنوُنَ بِبَعْضِ الکِتابِ وَ تَکْفُرُونَ بِبَعْضٍ و اینگونه نباشیم.

ب)بندگی شیطان

بندگی شیطان یکی از عوامل بی بصیرتی است.« اِنَّ عِبادِىَ لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطانٌ إلاّ مَنِ إتَّبَعَکَ مِنَ الْغاوِینَ» تو هرگز بر بندگان من سلطه ندارى، سلطه تو تنها بر گمراهانى است که از تو پیروى مى کنند . یعنی تا شرایط برای شیطان حاضر نباشد او نمی تواند به هدف خود دست یاید. و یا در جای دیگری از قران آمده است؛ «إِنَّمَا سُلْطانَهَ عَلَى الَّذِیْنَ یَتَوَّلَوْنَهُ» . شیطان فقط بر کسانى سلطه دارد که ولایت او را پذیرفته، و طوق بندگى اش را بر گردن نهاده اند.

راه رهایی از دام شیطان تقواست همان طور که در آیه201 سوره اعراف به آن اشاره شده است.

و در پایان..

ولایت پذیری و پیرو اهل بیت بودن و اطاعت از قرآن که از سوی خداوند بر پیامبر ختمی مرتبت نازل شده است و معجزه بر حق رسول اکرم (ص) است؛ ما را از قرار گرفتن در مسیر فتنه باز می دارد و باعث بصیرت افزایی می شود. با تمسک به این دو، دستیابی به راه سعادت بشری در این قرن پر از فتنه و فساد گرچه سخت، اما میسر خواهد شد