بیانات رهبر در بازدید از توانمندی ایرانیان
بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم
انشاءاللَّه سال نو بر همهى شما عزیزان مبارک باشد؛ مدیران بخش صنعت و فعالان فکرى و عملى در این بخش بسیار مهم. امیدواریم که خداوند متعال به شماها توفیق بدهد و بتوانید در این عرصهاى که نقش بسیار زیادى دارد در پیشرفت کشور، با فعالیتتان، با ابتکارتان، با شوقِ همراه با ایمان که در شما هست، کشورتان را و ملتتان را پیش ببرید و سرافراز کنید.
دیدار امروز من یک معناى نمادین هم دارد؛ علاوه بر اینکه دیدار از یک بخش قابل توجه و مهمى هست. مضمون مورد نظر ما این است که ما توجه بدهیم به اهمیت صنعت در پیشرفت کشور. منظورمان از صنعت، صنعت جوشیدهى از ذهن و فکر و ابتکار و ایمان خود شماست. معتقدیم که صنعت تأثیر بسیار اساسىاى دارد در پیشرفت کشور؛ یعنى در واقع عنصر اصلىِ پیشرفته محسوب شدن یک کشور و لوازمى که دارد، پیشرفت در صنعت است؛ با شرایطِ در جاى خود معین شدهاى که مربوط میشود به افکار و عقاید و ایمانهاى ملت ما و شما عزیزان.
یک توهم خطرناکى در ذهنها وجود داشت، تزریق شده بود - شاید در بعضى از ذهنها هنوز هم این توهم وجود داشته باشد - و آن عبارت بود از توهم تقابل و تضاد میان عقلانى زیستن و توسعهیافتگى از یک طرف، و معنوى زیستن و اخلاقى زیستن از طرفى دیگر. باور شده بود براى بعضى که اگر جامعه بخواهد عقلانى و عملگرا و رونده و شتابگیرندهى در راه پیشرفت زندگى بکند، ناچار است از اخلاقیات و معنویات و دین و خدا فاصله بگیرد! اگر به همبستگى اخلاقى فکر کردیم، به معنویات دل بسته بودیم، ملاحظهى ضوابط و حدود دینى و اخلاقى را کردیم، ناچاریم از پیشرفته بودن کشور صرفنظر کنیم؛ از زندگى عقلانى چشم بپوشیم! یک چنین توهمى وجود داشته. دلائل تاریخى روشنى هم دارد این گمان؛ این گمان باطل، و دلائل جامعهشناسى هم دارد.
آنچه که ما میخواهیم بر آن پا بفشاریم، این است که جمهورى اسلامى و حاکمیت دین و اسلام این توهم را ابطال کرده. ما میخواهیم و میتوانیم هم عقلانى و منطقى و علمى و پیشرفته زندگى کنیم، هم در عین حال متمسک به ارزشهاى اخلاقى خودمان و پایبند به ایمان دینى خودمان و عامل به فرائض و لوازم زندگى مذهبى خودمان باقى بمانیم؛ بلکه در این جهت هم پیشتر برویم.
اسلام که دین معنویت است، دین علم هم هست. جامعهى اسلامى در قرنهاى چهارم و پنجم هجرى پیشرفتهترین جوامع بشرى در زمان خودشان بودند. مفاخر علمى ما در آن دوران، همچنان مثل ستاره در آسمان دانش بعد از گذشت هزار سال میدرخشند؛ اما به دلائل خاص خود، ما رکود داشتیم؛ تنزل داشتیم.
امروز حرکت ما رو به جلو است؛ حرکت جهشى است و باید اینجور باشد؛ هم در زمینههاى علمى، هم در زمینههاى معنوى و اخلاقى. صنعت میتواند یک صنعت پیشرفته باشد، در عین حال ملاحظات دینى، ملاحظات اخلاقى، ملاحظات انسانى در صنعت کاملاً رعایت بشود. ما میخواهیم شما صنعتگران کشورمان، مدیران صنعت، نماد این حقیقت باشید. پایبند به دین و در همان حال و به همان استناد، پایبند به پیشرفت جهشى صنعت.
خب، ما در قضیهى صنعت قانع نیستیم به آنچه که تا امروز به دست آمده. اگرچه آنچه تا امروز به دست آمده، بسیار ارزشمند است؛ نه اینکه ارزش اینها را ندانیم، قدر اینها را نشناسیم، کوشش ارزشمندى که در راه آن انجام گرفته، ندیده بگیریم؛ نه، اینها همه به جاى خود محفوظ، اما این آغاز کار است، آغاز راه است.
ما در خصوص صنعت خودرو یک عقبافتادگى طولانىاى را آزمودیم و تحمل کردیم. هنر بزرگ شماها این است که توانستهاید این عقبماندگى طولانى را با همت خودتان قطع کنید؛ یعنى این حال چُرت و خواب و خوابآلودگى را که تقریباً از بعد از ورود صنعت خودرو به کشور حدود سى سال طول کشیده، به هم بزنید. ما از سالهاى دههى 40 که صنعت خودروسازى وارد کشور شده - در حدود سى سال تقریباً - همینطور درجا زدیم. در مرحلهى تقلید محض و تقلید صرف باقى ماندیم. نمیتوان مسئولین کشور را در دههى 60 مؤاخذه کرد؛ زیرا دههى 60، دههى انقلاب است، دههى دفاع مقدس است؛ به قول مسئول محترم، این سالن، سالن تسلیح رزمندگان است؛ همهى خانههاى ملت ایران در واقع به یک نحوى عقبهى میدان جنگ بوده. دههى 60 را نمیشود مؤاخذه کرد؛ اما قبل از دههى 60 را، قبل از دوران انقلاب را، چرا؛ باید محاسبه کرد، باید مؤاخذه کرد. دوران حرکت تقلیدى براى خودروسازى در کشورهائى که خواستند خودروساز بشوند، چهار پنج سال است. چرا باید در اینجا این قدر طول بکشد؟ این گناه آن کسانى است که به منافع کشور فکر نمیکردند؛ براى عزت کشور دل نمیسوزاندند؛ براى ضایع شدن و دور ریخته شدن سرمایههاى مادى کشور اهمیتى قائل نبودند. اما در نظام جمهورى اسلامى از دههى 70 شما شروع کردید؛ خب، پیشرفت هم خوب بوده. امروز این موتور ملى که از ایده و طراحى تا آخرین اجزائش را هنر ایرانى و سرانگشت ایرانى و فکر ایرانى و تلاش ایرانى ساخته، یک نماد عزت براى کشور است؛ این خیلى چیز پرمعنائى است. مسئله فقط این نیست که ما توانستهایم یک موتور خودرو تولید بکنیم؛ مسئله فراتر از اینهاست. امروز دنیا میدان مسابقهى وسائل انواع موتورهاست و موتور خودرو به عنوان یک وسیلهى متعارف زندگى و جلو چشم و مورد استفادهى همه، یکى از برجستهترین اقلام است. توى این دنیاى پر کشمکش، شما توانستید هنر سرانگشتِ هنرمندِ ایرانى را اینجا نشان بدهید؛ این خیلى باارزش است. دل انسان خون میشود وقتى به یاد مىآورد که ما در طول سالهاى متمادى در خودروهاى کشورمان - چه آنهائى که از خارج مىآمده، چه آنهائى که بهظاهر در داخل تولید میشده - موتورهائى کار میکرده که یکسره بیگانه بوده؛ دیگران ساخته بودند؛ کارگر دیگرى این را ساخته. ما به جاى اینکه کارگر خودمان را به کار مشغول کنیم، از هنر او استفاده کنیم، به او سود برسانیم و کشور را پیش ببریم، در واقع به دیگران کمک کردیم. امروز بحمداللَّه این زمینه را شما فراهم کردید، این امکان را به وجود آوردید؛ این خیلى باارزش است. من از این کارِ خوب تقدیر میکنم؛ منتها همانطور که عرض کردم، این گام اول است.
یکى از شرایط توسعهى یک کشور، استقلال صنعتى آن است. ما باید بتوانیم در همهى زمینههاى صنعتى بر پاى خودمان بایستیم؛ به فکر خودمان تکیه کنیم؛ توانائیهاى خودمان را به کار بگیریم. البته دنیا، دنیاى تبادل است؛ اما تبادل دوجانبه. تبادل؛ دادن و ستاندن. آن وقتى شما میتوانید در بازار تبادلِ صنعتى حرفى براى گفتن داشته باشید که خودتان روى پاى خودتان در زمینهى صنعت بایستید. ما این را میخواهیم؛ ما این را لازم داریم. ایران اسلامى شایستهى این است؛ با این تاریخمان، با این میراث عظیم تمدنىمان، با این حرکت مردمى، با این آمادگى جوانها، با این استعداد فراوان که در کشور ما هست؛ ما این را لازم داریم. باید بتوانیم در بخش صنعت در دنیاى اسلام یک پرچم برافراشته به حساب بیائیم. و دنیاى اسلام استقبال خواهد کرد - حالا من بعد در زمینهى مسئلهى صادرات که یکى از مسائل اساسى ماست، اشاره میکنم - و دنیا نگاه کند به جمهورى اسلامى و ببیند که این ملت با هوشمندى خود، با توانائیهاى خود، توانسته در این میدان این پیشروىها را انجام بدهد.
خب، چند تا نکته و مطلب در این زمینه هست که عرض میکنم. یک مسئله این است که ما اگر اهمیت میدهیم به صنعت داخلى - حالا در زمینهى خودرو که فعلاً محل کلام ماست و یا زمینههاى دیگر - بایستى سیاست تعدیل بازرگانى خودمان را در این زمینه حتماً تنظیم کنیم. یعنى واردات بىرویه قطعاً ضرر خواهد زد. دستگاههاى سیاستگذار کشور و کسانى که سیاستهاى اجرائى را تنظیم میکنند، به این نکته باید توجه کنند. فراوانى و ارزانى چیز خیلى خوبى است، اما از آن مهمتر و بهتر، رشد صنعت داخلى است؛ قوام گرفتن صنعت داخلى است. این درست نیست که ما به دلائل گوناگونى که غالباً هم دلائل واهى است، دروازه را به روى واردات باز کنیم. من بارها به مسئولین - مسئولین گوناگون در بخشهاى مختلف دولتى - گفتم: اگر فلسفهى شما، منطق شما براى افزایش واردات و تسهیل وارداتِ ساختههاى صنعتى این است که میگوئید کیفیت مصنوعات داخلى باید بالا برود، خب فشار را روى این بخش بگذارید. سیاستهائى وجود دارد که میشود وادار کرد، مجبور کرد تولیدکنندهى داخلى را به اینکه کیفیت را ارتقاء بدهد. بدترین گزینه براى بالا بردن کیفیت داخلى این است که ما راه را براى مصنوعات خارجى باز کنیم؛ این، بدترین گزینه است. گزینههاى بهترى وجود دارد براى اینکه ما کیفیت را بالا ببریم.
یک نکتهى دیگرى که مهم است، مسئلهى تحقیق است؛ تحقیق و توسعهى فناورى. امروز همهى صنایع دنیا از جمله صنعت خودرو دانشمحور است. مرتب دارند فکر میکنند، کار میکنند، تحقیق میکنند، پژوهش میکنند، براى اینکه این را کاملتر، بىعیبتر، زیباتر، کممصرفتر، ارزانتر از آب در بیاورند. این جز با پیشرفت علمى، جز با تأمل و دقت و تحقیق، ممکن نیست. باب تحقیق را بایستى باز گذاشت. دستگاههاى مختلف، کارخانجات صنعتى و مدیران صنعتى و مدیران دولتى مشرف بر صنعت، بر روى مسئلهى تحقیق باید خیلى تلاش بکنند. این کمک میکند به اینکه صنعت بتواند در شرایط سخت رقابتى، خودش را حفظ کند؛ در رقابت با رقباى پیشرفته زمین نخورد. این با تحقیق امکانپذیر است.
یک مسئلهى مهم در باب صنایع ما و از جمله حالا صنعت خودرو، همین مسئلهى صادرات است. دستگاههاى گوناگون دولتى باید تلاش بکنند تا بازار صادراتى را تأمین بکنند. این یکى از آن کارهاى بسیار حساس، بسیار هنرمندانه و مبتنى بر تلاشهاى متنوع و مرکب چند جانبه است. بعضى از کشورهاى همسایهى ما صادرات خودروشان در سال، میلیاردها دلار درآمد براشان دارد! این کار بسیار مهمى است؛ یعنى از اول باید حرکت سازندگان خودرو ناظر باشد - حالا خودرو را من به عنوان یک نمونهى بارز عرض میکنم، مجموعهى صنایع از این قبیل است - که باب صادرات باز بشود؛ یعنى از اول فکر بشود و دستگاههاى دولتى، پیدا کردن بازارهاى صادراتى را یکى از اهداف خودشان قرار بدهند.
یک مسئله هم مسئلهى محیط زیست است - که من حالا اینجا در خلال گزارشها شنیدم که به مسئلهى محیط زیست توجه میشود و میخواهم روى این مسئله تأکید کنم - یعنى یکى از شاخصهاى اساسىاى که در ساخت موتورها و همهى دستگاههاى صنعتى باید مورد توجه باشد، مسئلهى محیط زیست است. تخریب محیط زیست، از آن چیزهائى است که ضربهاش را یک ملت، یک منطقهى جغرافیائى، گاهى همهى دنیا در وقتى احساس میکنند که دیگر قابل جبران نیست. مسئلهى محیط زیست، بسیار مسئلهى مهمى است. اسلام هم بر روى محیط زیست خیلى تکیه کرده است. حفظ محیط زیست، رعایت محیط زیست، این چیزى که امروز دنیا به آن دست یافته، از جملهى چیزهائى است که جزو تعالیم اسلام است. این هم نکتهى بسیار مهمى است که بایستى مورد توجه قرار بگیرد.
من اگر بخواهم همهى آن چیزى را که در ذهنم هست در مورد کار شما برادران عزیز در یک جمله عرض بکنم، این است که میخواهم بگویم: ابتکار شما، هوشمندى شما، تلاش و پیگیرى شما ضامن فرداى این کشور است؛ ضامن فرداى این ملت است. از کار خسته نشوید، از تلاش و پیگیرى خسته نشوید. ما کشورهائى را سراغ داریم که بعد از ما وارد این میدان شدهاند، الان جلوتر از ما هستند! به خاطر پیگیرى، به خاطر خسته نشدن از کار و اینکه مدیران ارشد، همت خودشان را مصروف این کردهاند که کار را رها نکنند. یکى از نقیصههاى عمدهاى که بنده در بعضى از دولتهامان در طول این سالها مشاهده کردهام، پیگیرى نکردن و دنبال نکردن کارهاست. کار را با شوق و ذوق شروع میکنند، بعد نصفهکاره میماند! چرا؟ چون مدیران حمایت نمیکنند، پیگیرى نمیکنند؛ چه حمایت مالى، چه حمایت ادارى، حمایتهاى مدیریتى، تشویق، رسیدگى، برداشتن موانع جزئى از سر راه. گاهى یک مانع جزئى یک کار بزرگ را مدتها معطل میکند؛ تجربهى انسان این را نشان میدهد. ما دیدهایم کارهاى بزرگى که متوقف شده، بعد که رفتیم سراغ کار که چرا متوقف شده، فهمیدیم یک جا یک گیر کوچکى وجود داشته، همت نکردند این گیر کوچک را برطرف کنند، این جریان عظیم همین طور متوقف مانده. خوشبختانه دولت کنونى دولت فعالى است، دولت پیگیرى است، با همتند، حقاً دلسوزند، وزیر محترم هم جوان و پرنشاط و پرانگیزه است. امیدواریم انشاءاللَّه کارها را به بهترین وجهى پیش ببرید.
کشاورزى هم که براى ما خیلى اهمیت دارد و از نظر من یک رکن اساسىِ قوام و حیات کشور ما است، بستگى دارد به صنعت. پیشرفت کشاورزى جز با پیشرفت صنعتى ممکن نیست. یعنى من که رو صنعت تکیه میکنم، این نفى بخش کشاورزى نباید به حساب بیاید. این در واقع تأیید و کمک پیشرفت مجموعىِ کشور است که از جمله بخش کشاورزى هم در آن هست. اصرار دارم بر اینکه بخش صنعت پیشرفت بکند و این پیشرفت هم با تحقیق، با به کار انداختن فکر و هوش سرشارى که بحمداللَّه در شما جوانان عزیز هست، و سرانگشتان ماهر ایرانى، امکانپذیر است.
من عرض بکنم به شما، خیلى از این کشورهائى که امروز در زمینهى صنعت نامآورند و در دنیا در واقع در ردیف اول قرار دارند، اطلاعات متقنى که بنده دارم، این است که سطح هوشى آنها از سطح هوشى متوسط کشور ما بسیار پائینتر است! منتها با پرکارى و با تلاش فراوان توانستهاند پیشرفت بکنند. هوشمندى و برخوردارى از هوش و استعداد و ظرفیت ذهنى یکى از عوامل بسیار مهم است که در ما هست. باید آن عنصر و عامل دوم را که عامل کار و تلاش پیگیر و خسته نشدن است هم همراه بکنیم. بدانید که در آن صورت، انشاءاللَّه کشور حرکت جهشى خواهد داشت، پیشرفت جهشى خواهد کرد و کارهاى بزرگ انجام خواهد داد؛ همچنانى که امروز در بخشهاى متعددى ما مىبینیم که کشور ما در مجموعهى مثلاً ده کشور اول، هشت کشور اول قرار دارد. الان اینجا در یک موردى یکى از آقایان گفتند، جزو شش کشور دنیا هستیم که این امکان را داریم و این کار را میتوانیم انجام بدهیم؛ اینها خیلى مهم است. این کشورى است که از صنعت و ابتکار و خلاقیت و فعالیت در دوران پیش از انقلاب فرسنگها فاصله داشته است، امیدش را هم نداشته، اعتماد به نفس را هم نداشته است، امروز به اینجا رسیده؛ این خیلى مهم است. بنابراین راه براى شما باز هست و استعداد جهش فراوان است. از خداوند متعال خواستاریم که انشاءاللَّه شماها را توفیق بدهد و کمک بکند.
این مسئلهى پیوند با دانشگاه را هم که یکى از آقایان اشاره کردند، بسیار مهم است؛ بسیار مهم است. من چندین سال است که به دانشگاهها، به دستگاههاى دولتى این سفارش را میکنم که بین صنعت و بین دانشگاه یک ارتباط مستحکمى برقرار بشود. احتیاج داریم ما به اینکه در دانشگاه کانونهاى دانشى، مخصوص بخش صنعت و بخشهاى گوناگون صنعت، مثلاً مخصوص بخش خودرو به وجود بیاید که پشتیبانى کنند.
انشاءاللَّه که خداوند شماها را موفق بدارد و مشمول دعاى حضرت بقیةاللَّه (ارواحنا فداه) باشید و ارواح طیبهى شهدا و روح مطهر امام بزرگوار از شما راضى باشند. امروز براى من روز خوبى بود؛ از دیدن این مجموعهى تلاش و محصول تلاش، خرسند شدم و خدا را شاکر هستم و انشاءاللَّه شما را دعا خواهم کرد.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته