عملیات رمضان 1361

روز بیست و دوم تیرماه سالروز آغاز عملیات رمضان است. بیست و دوم تیرماه 1361 عملیات رمضان در شرق بصره آغاز گردید. این عملیات در 5 مرحله به اجرا درآمد و تا بیست و هفتم مرداد ادامه داشت.
سوم خرداد1361 خرمشهر آزاد شد. شکست ارتش بعث عراق در خرمشهر صدام و حیامیان او را به فکر وادار کرد که باید جلوی هجوم زرمندگان ایران گرفته شود. در این راستا اقدامات سیاسی و نظامی در سطح منطقه آغاز گردید. سیاستمداران به بهانه حمله سراسری اسرائیل به جنوب لبنان به دنبال خاتمه جنگ بودند. نظامیان به دنبال کشف نقاط قوت رزمندگان و خنثی سازی آن برآمدند.
دشمن بعث در روزهای چهارم و پنجم خرداد 1361 شدیدترین ضد حمله‌ها را در شلمچه به اجرا درآورد تا بار دیگر خرمشهر را اشغال نماید. کمیته تحلیل نبرد ستاد ارتش عراق طرح ایجاد مثلثی‌ها را در شرق بصره به تصویب رساند، خاکریزهای موجود را از بین ببرد و خطوط دفاعی و ناقص خود را در سراسر جبهه‌ها ترمیم نماید. این اقدامات نیاز به زمان و امکانات کافی داشت. 22 خرداد 1361 صدام اعلام آتش بس یک طرفه داد و تبلیغات زیادی را در رسانه‌ها و سازمان‌های خارجی را انداخت. از این زمان هیچ گلوله‌ای از سوی عراق شلیک نشد اما در تمام جبهه‌ها فعالیت مهندسی، ایجاد میادین مین، سیم خاردار و استحکامات آغاز گردید. در نقاط آسیب پذیر اقدام به عقب‌نشینی کرد؛ سومار، موسیان، شرق فکه و چزابه نقاطی بود که دشمن بر مناطق سرکوب مستقر شد. پس از دو هفته بدون اعلام رسمی گلوله باران ارتش بعث علیه مواضع رزمندگان اسلام آغاز شد.
ابتکار عمل در صحنه نبرد با نیروی تهاجم کننده است هر چند از نظر نظامی پیروزی بدست نیاید. و نیروی حمله کننده یک امتیاز و برتری در صحنه نبرد دارد. عملیات رمضان در چهار محور و پنج مرحله از سوی قرارگاه کربلا طراحی و اجرا گردید، تا با عبور از خط مرز بین المللی، یک زمین مثلث شکل به وسعت 1600 کیلومتر مربع آزاد شود . این منطقه از شرق به شلمچه، جاده اهواز خرمشهر، از شمال به کوشک و طلاییه و پاسگاه های مرزی در جنوب هویزه و حاشیه جنوبی هورالهویزه و از جنوب به رودخانه اروند تا شلمچه در شرق بصره، منتهی می شد.
کمیته مهندسی عراق در شرق بصره و تنومه با ایجاد یک کانال به طول 30 و عرض یک کیلومتر، به عنوان پرورش ماهی بود، با پمپاژ آب آن را پر کردند. احداث موانع و کمین و سنگرهای تیربار به عنوان مانع اساسی و بازدارنده از حملات احتمالی نیروهای ایرانی به سوی بصره تدارک دیده بودند.
عملیات رمضان در شب 21 رمضان و سالروز شهادت امام علی (ع) در ساعت 21 و 30 دقیقه شامگاه 22 تیر ماه 1361 با رمز یا صاحب الزمان ادرکنی در منطقه عملیاتی شرق بصره آغاز شد. در این حمله 8 لشگر پیاده از سپاه و دو لشگر زرهی از ارتش به عنوان نیروی اصلی و همچنین یک تیپ پیاده ازسپاه و یک لشگر زرهی از ارتش به عنوان نیروی ذخیره حضور داشتند که تحت امر چهار قرارگاه عملیاتی کار می کردند.
در مرحله نخست برخی محورها به علت موانع و استحکامات مثلثی شکل و میادین مین، نیروهای ایرانی نتوانستند با سرعت عمل به تمامی اهداف مورد نظر دست یابند، لذا با روشن شدن هوا از ادامه پیشروی خودداری شد . اما در محور جنوبی جنوب پاسگاه زید رزمندگان توانستند با سرعت عمل چشمگیری همه مواضع دشمن را در هم کوبیده و تا عمق 30 کیلومتری مواضع عراقی ها رسیده و خود را به نهر کتیبان در شرق اروند و کانال ماهیگیری برسانند، به گونه ای که به قرارگاه فرماندهی لشگر 9 زرهی عراق دست یافته و علاوه بر غنیمت گرفتن خودرو تویوتا فرماندهی، قرارگاه را منهدم کنند. علی رغم این موفقیت، جناح راست نیروها بازمانده بود و با روشن شدن هوا عراقی ها با یک لشگر زرهی فشار اصلی را معطوف این منطقه کرده و از پیشروی نیروهای ایرانی ممانعت به عمل آوردند.
در این مرحله از عملیات 25 دستگاه تانک و نفربر و 12 توپ دشمن منهدم و 21 دستگاه تانک و نفربر نیز به غنیمت گرفته شد.
مرحله دوم نیز در محور میانی با همان یگان ها و تقویت دو تیپ دیگر صورت گرفت که چندان موفقیت آمیز نبود و تنها مقداری خسارت به دشمن وارد آمد و شماری از آنان کشته و زخمی و اسیر شدند .
در مرحله سوم دشمن با تجمع نیروهای زرهی قصد ترمیم خطوط دفاعی خود را داشت، در این مرحله تیپ 27 محمدرسول‌الله(ص) به فرماندهی حاج همت به منطقه آمد، جهت انهدام زرهی دشمن قرارشد سپاه زرهی را وارد عمل نکند تا با هجوم به تانک‌های دشمن انهدام یگانهای زرهی دشمن انجام شود. عملیات از جنوب پاسگاه زیدآغاز شد و نیروهای ایرانی به طور خیره کننده‌ای به در هم شکستن و تصرف مواضع دشمن پرداختند. رزمندگان اسلام توانستند در این مرحله مهم ، در زمینی به وسعت 180 کیلومتر مربع، نزدیک به 70 دستگاه تانک و نفربر را منهدم و 14 دستگاه تانک و نفربر دشمن را که 2 دستگاه از نوع پیشرفته تی 72 بود به غنیمت بگیرند.
مرحله چهارم عملیات از محور جنوبی منطقه عملیاتی شلمچه آغاز شد. دشمن اقدام به ایجاد یک آبگرفتگی در شلمچه کرد. و از این مسیر عملیات به جایی نرسید.
مرحله پایانی که تلاش نهایی و اصلی این عملیات نظامی بود، از شمال پاسگاه زید و در حد فاصل دژ مرزی عراق و خاکریزهای مثلثی آغاز شد. در آغاز درگیری و نبرد، همه چیز طبق طرح فرماندهان ایرانی پیش رفت و نیروهای ارتش و سپاه توانستند گذشته از پاکسازی و الحاق، خاکریزی مناسب و دو جداره در جناح شمالی دشمن بسازند. ولی از آنجا که دقت کافی در احداث خاکریز نشد دشمن توانست 5 کیلومتر در آن رخنه کند. در این مرحله 13 دستگاه تانک و نفربر منهدم و 6 دستگاه نیز به غنیمت گرفته شد و همچنین 50 تن از نیروهای دشمن کشته و زخمی شدند.
بنابراین این عملیات با انهدام تعدادی تانک و نفربر و اسارت نیروهای بعثی عراقی به پایان رسید ومنطقه‌ای به وسعت 400 کیلومتر مربع در پاسگاه زید عراق به تصرف رزمندگان درآمد و لشگر 9 زرهی عراق به طور کامل منهدم شد.